انجمن اقتصاد اسلامی نهادی نوپاست و نیاز به آبیاری دارد 

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو » از شیراز، دکتر میثم موسایی، رئیس انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران در سمینار بانکداری بدون ربا که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه شیراز و بخش اقتصاد این دانشگاه برگزار شد، با اشاره به اینکه اقتصاد اسلامی در دنیای امروز موضوعیت دارد و بیش از نیم قرن در دنیای شیعه سابقه دارد، گفت: بعد از انقلاب اسلامی ایران تشکل‌های متعددی برای سامان دادن به رشته اقتصاد اسلامی ایجاد شدند و هنوز رشته نوپایی است.

وی تصریح کرد: نظام اقتصاد اسلامی، انسانی و اخلاقی است و تا جامعه را نسازیم عملی نمی‌شود و انجمن اقتصاد اسلامی هنوز نهادی نوپاست و نیاز به آبیاری دارد و جای کار بسیاری دارد.

عضو انجمن علمی دانشگاه تهران با تأکید بر اینکه امروز به دلیل خستگی بشر از کالایی شدن و به هم ریختن اخلاق، گرایش به اقتصاد اسلامی بیشتر از همیشه است، عنوان کرد: اخلاق و عدالت که گمشده انسان امروز است، شاه‌کلید اقتصاد اسلامی است.

موسایی گفت: در دنیای سرمایه‌داری هم به اقتصاد اسلامی رو می‌آورند، چون احساس می‌کنند پنجره‌ای است که می‌توانند از آن برای حل مشکلاتشان استفاده کنند. هرچند ممکن است علاقه‌ای به اسلام نداشته باشند؛ چون سیستم بانکداری اسلامی بر مبنای مشارکت است، ترجیح می‌دهند به این عرصه ورود کنند چون پیش‌بینی می‌کنند این موضوع در غرب هم شکست نخورد.

فقها چه در اسلام و چه در همه ادیان الهی ربا را حرام اعلام کرده‌اند 

رئیس انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران با اشاره به اینکه تعریف ربا روشن است، ولی تعریف موضوعی آن روشن نیست و یک اقتصاد دان صلاحیت نظر دادن درباره ربا را ندارد مگر اینکه فقیه باشد، عنوان کرد: ربا فقط حکم عقلی و سنتی نیست و فقها چه در اسلام و چه در همه ادیان الهی ربا را حرام اعلام کرده‌اند.

وی با بیان اینکه تعریف مفاهیم همراه با بستری است که گاهی در گذر زمان فراموش می‌شود، اظهار کرد: در مورد ربا هم همین‌طور است، دریافت و پرداخت اضافی در معاملات، عرف سنتی ربا است که این تعریف در دل یک اقتصاد پایا ایجاد شد که فقط حیثیت مصرفی داشتند.

موسایی با مطرح‌کردن اینکه ربا را نمی‌توانیم به شکل سنتی تعریف کنیم و متأسفانه بانکداری ما به شکل سنتی تعریف شده است، افزود: تعریف ربا در سیستم پایاپای و کالا به کالا صورت می‌گیرد، ولی امروز تکثیر و تولید با هزینه پایینی صورت می‌گیرد، اما امروزه بشر چیزی به نام پول خلق کرده که کاملاً اعتباری و وسیله‌ای برای مبادله است که پشتوانه مشخص ندارد.

وی با تأکید بر اینکه می‌توانیم نگرشی جدید به پول، بهره و تورم داشته باشیم و بانکداری کاراتری تعریف کنیم، اظهار کرد: حکم ربا در قرآن بیان شده و علت تحریم ربا بیان شده است. قرآن می‌گوید ربا کاملاً حرام است و جنگ با خداست و در ادامه می‌افزاید نه ستم کنید و نه ستم بپذیرید که این یعنی نه ربا بگیرید و نه بدهید.

رئیس انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران با اشاره به اینکه در ۳۶ سال گذشته کاهش متوسط سالیانه پول در کشور ما ۲۶ درصد بوده و قیمت‌ها ۷۰۰ برابر شده است، افزود: وقتی در جامعه‌ای نرخ کاهش سالیانه ارزش پول ۲۰ درصد است، نظام بانکداری با چالش مواجه می‌شود.

بزرگ‌ترین مشکل بانکداری ما عدم حل مشکلات نظری است 

وی بیان داشت: بزرگ‌ترین مشکل بانکداری ما عدم حل مشکلات نظری است.

عضو انجمن علمی دانشگاه تهران اضافه کرد: سیستم فعلی بانکداری ما مشکلات زیادی دارد که نمی‌توانند به وظیفه اصلی خود که تجهیز منابع برای رشد سرمایه‌گذاری است عمل کند؛ چون منابعی در اختیار ندارد و کسی پول در بانک نمی‌گذارند، صورت تمام عملیات بانک‌ها مطابق تعریف سنتی است ولی ماهیتشان صوری است. سپرده‌ها کم است و بانک‌ها نمی‌توانند وام دهند و بازار ربا بیشتر از حجم بانک‌های رسمی کشور است که خارج از ضوابط بانک مرکزی است.

وی با تأکید بر اینکه ربا باعث فاصله طبقاتی می‌شود، افزود: در حال حاضر فقط فقرا پولشان را در بانک می‌گذارند که ما هم داریم به آن‌ها ضرر می‌زنیم. مرکزی هرسال نرخ تورم را اعلام می‌کند و این باعث می‌شود بانک نتواند تجهیز منابع کنند و الان خیلی بانک‌ها در آستانه ورشکستگی هستند.

موسایی گفت: فلسفه تحریم ربا رواج قرض‌الحسنه بوده و الان کسی حاضر نیست قرض دهد و طبق مطالعاتی که ما در پنج استان انجام داده‌ایم در شرایط تورمی فعلی کسی کمتر حاضر است قرض دهد.

وی اظهار کرد: نباید فکر کنیم تعریف ربا مقدس است و همیشه باید آن را بپذیریم، این تعریف را الآن می‌توانیم تغییر دهیم ولی ما اجاره ندادیم در حوزه بانکداری نظرات مختلف ارائه شود که از نظر من امکان اصلاح این روند وجود دارد و از نظر من یک نو روتوش کاری است تا مانی که در جامعه‌ای اخلاق، عدالت و فرهنگان شکل نگیرد این موضوع قابل پیاده شدن نیست، فرهنگ روح تمدن و رفتار ماست؛ این را فراموش کردیم و می‌خواهیم با بخشنامه درستش کنیم. با چالشی بزرگ در بانکداری مواجه‌ایم و می‌شود فکری برایش کرد، به عنوان اقتصاد دادن معتقدیم وقتی احکام را پیاده می‌کنیم باید به ظرف پیاده‌سازی آن دقت کنیم و خدا این را به ما واگذار کرده و علت هم این بوده که عقل کفایت لازم را داشته است.

کشور ما طبق آمار، جزو پنج کشوری است که بیشترین تورم را در سال‌های گذشته داشته است 

وی با اظهار این نظر که در شرایط فعلی که خیلی مردم اعتقاد لازم را به ربا ندارند و اول باید فکری برای تورم کنیم، افزود: کشور ما طبق آمار، جزو پنج کشوری است که بیشترین تورم را در سال‌های گذشته داشته است.

موسایی تصریح کرد: اگر تعریف ربا را تغییر دهیم، کاهش ارزش پول را جبران و از موضوع ربا خارج می‌شویم، اگر در شرایط تورم، تعریف سنتی ربا را قبول کنیم مالکیت افراد زیر سؤال می‌رود، چون مالیات اجباری می‌دهند و پولشان را از بین می‌برند.

رئیس انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران با اشاره به اینکه سیستم فعلی متأسفانه هم درست اجرا نمی‌شود و باید برای آن فکری کرد و متأسفانه برای حل مشکل سیستم بانکداری راه‌حلی هم فعلاً نداریم؛ تصریح کرد: مقررات سیستم فعلی صوری است، اگر بانک‌ها قرار باشد کارمند بپذیرند باید دانشجویان رشته بانکداری اسلامی اولویت داشته باشند؛ ولی در آگهی‌های استخدامی این را نمی‌بینیم، باید به رشد و توسعه این رشته در کشور کمک کنیم و به دانشگاه شیراز که این رشته را تعریف کرده تبریک می‌گویم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: به دلیل کمبود مقاله انتشار مجلات انجمن اقتصاد اسلامی عقب‌افتاده و دست کمک به سمت اساتید و دانشجویان دراز می‌کنیم. باید همراه با هم این کار را انجام دهیم. این راه پر فراز و نشیب است؛ چون نوپا است و نباید با اقتصاد کلاسیک که چند صدسال عمر دارد مقایسه کنیم، دنیای غرب هم از حاکمیت پول و سرمایه خسته شده و دنبال اصلاح هستند و اقتصاد اسلامی می‌تواند به کاستی‌های نظام سرمایه‌داری کمک کند.